- Czarnobyl był niewielkim miastem na północy Ukrainy, ale w powszechnej opinii kojarzy się z największą katastrofą w historii energetyki jądrowej
- 26 kwietnia 1986 roku około godziny 1:24 wybuchł blok nr 4 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej
- Do katastrofy doszło w czasie przeprowadzania testów bezpieczeństwa. Operatorzy wyłączyli systemy kontroli w bloku nr 4 i pozwolili na osiągnięcie niestabilnych warunków wewnątrz reaktora
- W wyniku awarii i przegrzania się rdzenia reaktora doszło do wybuchu wodoru, pożaru oraz rozprzestrzenienia się w powietrzu substancji promieniotwórczych
- Eksplozja była tak potężna, że rozsadziła rdzeń reaktora, zniszczyła budynek bloku czwartego oraz ważącą 2000 ton pokrywę ochronną reaktora
- Z terenów w promieniu 30 km od elektrowni ewakuowano ponad 350.000 ludzi, tworząc zamkniętą strefę wykluczenia tzw. Zonę (Strefa Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej)
- W chwili awarii elektrownia posiadała 4 czynne reaktory typu RBMK-1000, dwa kolejne były w trakcie budowy
- Władze ZSRR całą winę za wybuch reaktora przypisały pracownikom elektrowni. Przeprowadzone po czasie badania wykazały, że czarnobylski reaktor posiadał wady konstrukcyjne
- Oficjalnie władze radzieckie milczały na temat katastrofy, cały świat dowiedział się o wybuchu dzięki pracownikom Elektrowni Atomowej Forsmark (Szwecja), którzy 28 kwietnia 1986 roku wykryli radioaktywną chmurę przesuwającą się nad Europę
- W ówczesnej Polsce będącej pod wpływem radzieckim tuszowano informację o wybuchu. Kiedy wiedza stała się powszechna zdecydowano o podawaniu przede wszystkim dzieciom i młodzieży płynu Lugola (miał zablokować wchłanianie radioaktywnego jodu). Mawiano wówczas prześmiewczo, że „Lugola to sowiecka coca-cola”. Po latach podważono sens takiej akcji profilaktycznej
- W 1987 roku odbył się proces sądowy podczas którego najcięższą karę 10 lat więzienia orzeczono w stosunku do: Wiktora Briuchanowa (dyrektor elektrowni), Nikołaja Fomina (naczelny inżynier) oraz Anatolija Diatłowa (nadzorujący przeprowadzenie testów bezpieczeństwa, które spowodowały wybuch). Faktycznie po kilku latach wszystkich zwolniono przedterminowo
- W dzisiejszej Zonie obowiązuje surowy zakaz przebywania. Obecnie w systemie zmianowym mieszkają tam naukowcy, służby obsługi elektrowni czy przewodnicy
- W okolicznych wsiach można spotkać nielegalnych mieszkańców. Są to tzw. samosioły, dawni mieszkańcy tych terenów, którzy powrócili w okolice elektrowni, ignorując rządowe ostrzeżenia
- W Czarnobylu wybudowano pomnik na cześć strażaków, którzy jako pierwsi dotarli na miejsce katastrofy i brali udział w gaszeniu pożaru reaktora. Monument zadedykowano „Tym, którzy uratowali świat”
- Mimo wysokiego poziomu skażenia elektrownia cały czas działała. Ostatni reaktor zamknięto dopiero w 2000 roku
- Dzięki pomocy kilkudziesięciu krajów świata stworzono specjalny sarkofag (Arka) przykrywający zniszczony reaktor numer 4 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej, który ma za zadanie izolować materiał radioaktywny
- Arka nie rozwiązała jednak wszystkich problemów, gdyż po reaktorem wciąż znajduje się kilkaset ton roztopionego radioaktywnego paliwa stanowiącego śmiertelne zagrożenie dla człowieka
- Wewnątrz sarkofagu z połączenia stopionego rdzenia reaktora, betonu, metalu, piasku, szkła i paliwa powstała zupełnie nowa substancja przypominająca lawę, którą nazwano czarnobylitem
- Katastrofa została sklasyfikowana na siódmym stopniu w międzynarodowej skali zdarzeń jądrowych i radiologicznych (INES). Taki sam stopień przyznano jedynie katastrofie w Fukushimie w 2011 roku
