- Jeszcze w XIX wieku Pieskowa Skała była samodzielną gminą, obecnie stanowi część wsi Sułoszowa
- Nad rzeką Prądnik, na stromej wapiennej skale stoi zamek uznawany za perłę polskiego renesansu
- Jan Długosz w swojej Kronice jako budowniczego zamku wymienia Kazimierza Wielkiego, który w XIV wieku miał w Pieskowej Skale wybudować kolejną warownie w łańcuchu Orlich Gniazd, strzegącą szlaku z Małopolski na Śląsk
- Wcześniejsze piśmiennictwo mówi o istnieniu w tym miejscu grodu „Peskenstein”, który miał być podwaliną pod powstanie murowanej twierdzy
- Najważniejszą częścią zamku była wieża zbudowana na najwyższej skale wzgórza zamkowego zwanej „Dorotką”. Niestety do czasów współczesnych nie przetrwała żadna część pierwotnego zamku górnego. Zabudowania zamku dolnego znajdowały się w miejscu obecnego dziedzińca
- Przez ponad 200 lat zamek był w posiadaniu rodu Szafrańców. Pierwsi przedstawiciele dynastii rozbudowali i unowocześnili warownie, jednak ich potomkowie w kolejnych pokoleniach roztrwonili majątek, a dodatkowo zaczęli parać się czarną magią, alchemią i… zbójectwem
- Zamek wybudowany aby strzec drogi handlowej, stał się de facto punktem wypadowym do ataków na karawany kupieckie. Symbolem tej zmiany był Krzysztof Szafraniec (prawnuk pierwszego właściciela), znany okoliczny rozbójnik, ścięty za swoje występki na Wawelu w 1484 roku
- Prawdopodobnie od imienia jednego z właścicieli zamku – Piotra Szafrańca lub innego Piotra władającego grodem wcześniej, powstała nazwa zamku (po staropolsku imię Piotr, odmieniano jako
„Pesk”, „Pieszko” lub „Pieszka”). Inna teoria mówi, że nazwa twierdzy wzięła się od wspomnianego wcześniej niemieckigo zwrotu „Peskenstein”
- Z czasem zamek przebudowano ze średniowiecznej budowli obronnej w renesansową rezydencję. Powstał okazały dziedziniec z arkadami, dwukondygnacyjna loggia, założono także ogrody zamkowe
- Jeden z późniejszych zarządców zamku Mikołaj Zebrzydowski (założyciel Kalwarii Zebrzydowskiej), dokonał kolejnej rozbudowy zamku wzmacniając jego walory obronne. Powstał m.in. potężny bastion oraz ufortyfikowana brama wjazdowa
- Potop szwedzki był kresem świetności wielu zamków na Jurze. Zamek w Pieskowe Skale był miejscem gdzie przez długi czas stacjonowały wojska szwedzkie, co sprawiło, że został w mniejszym stopniu zniszczony w porównaniu z sąsiednimi warowniami
- W kolejnych stuleciach twierdzę nawiedzały wielkie pożary, w tym szczególnie dotkliwy w 1850 roku, kiedy w wyniku pożogi zawalił się zamek górny stojący na wzgórzu Dorotki (tej części zamku już nigdy nie odbudowano)
- Mury zamkowe służyły jako schronienie dla powstańców w czasie powstania styczniowego. W wyniku szturmu artylerii carskiej powstańcy musieli opuścić warownie (Rosjanie złupili i zniszczyli opuszczony zamek)
- Po II wojnie światowej zamek trafił w ręce władz państwowych. Dokonano gruntownej renowacji zabytku, który stał się filią Muzeum Zamku Królewskiego na Wawelu
- Współcześnie położony w Dolinie Prądnika zamek zachwyca okazałym dziedzińcem wewnętrznym, otoczonym przez trzykondygnacyjne arkadowe krużganki, ozdobione rzeźbami kamiennych maszkaronów. Na dziedzińcu zewnętrznym stoi XIV-wieczna kamienna studnia, której dno sięga poniżej poziomu rzeki Prądnik. Uwagę zwracają także wysoka, okrągła gotycka baszta, wieża zegarowa, ażurowa loggia widokowa, czy znajdujące się poniżej dziedzińca tarasy ogrodowe
- Do zamku przylega park krajobrazowy z porozrzucanymi po okolicy skałami wapiennymi. W pobliżu warowni znajduje się słynny ostaniec – Maczuga Herkulesa. Strzelista iglica o wysokości 25 metrów jest jednym z symboli Ojcowskiego Parku Narodowego
- Poniżej wzgórza zamkowego znajdują się stawy założone w XVI wieku, w których kiedyś hodowano karasie, karpie czy szczupaki. Obecnie stawy stanowią schronienie dla wielu gatunków płazów żyjących na obszarze Ojcowskiego Parku Narodowego
- Zamek w Pieskowej Skale i jego okolice wielokrotnie służyły jako plener filmowy. Kręcono tu sceny do tak legendarnych filmów jak „Ogniem i mieczem”, „Pan Wołodyjowski”, „Janosik” czy serialu „Stawka większa niż życie”
